Hezeyan, belirli bir dönemde ve toplum içinde gerçeğe aykırı düşünceleri tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Delüzyon, paranoya ve sanrı terimleriyle de ifade edilebilir. Bu durumlar genellikle zihinsel ya da nörolojik hastalıklarla ortaya çıkmakla birlikte, belirli bir hastalıkla sınırlı değildir. Fiziksel ve zihinsel birçok anormal durumda ortaya çıkabilir. Şizofreni gibi bozukluklarda teşhis açısından önem arz eden bir durumdur. Kişilerin inançlarını önemsemeden, var olan fikrin hatalı olduğuna dair kesin deliller olmasına rağmen ve dış gerçeklikten yanlış anlamlar çıkarmaya dayalı yanlış inançlardır. Bu inançlar, kişinin bağlı olduğu kültürün diğer bireyleri tarafından genelde kabul görmez. Kişide hezeyanların olması, kişinin ruhsal bozukluğunun olduğunu ve gerçeği test etme yetisinin bozulduğunu gösterir. Bu rahatsızlık genellikle 40 yaş civarında, yani geç başlangıçlı olarak görülür.

Hezeyanların iki türü bulunmaktadır:

Hezeyan, bir sebepten dolayı mantığa ve akla ters gelen şeyleri ifade etme, saçma sapan konuşmalar yapma ile kendini gösterir. Hezeyanda, hakkında yeterli bir delil bulunmayan konuyla tamamen zıt olacak şekilde bir yanlış iddia söz konusudur. Rahatsızlık sahibi olan kişi, bu sabit düşünce ile uğraşır. İnsanların yaşadığı toplumların kültürel yapısına uyacak fikirler, ruhsal açıdan hezeyan sayılmaktadır. Örneğin, toplumda yaygın olan, çoğu kimsece duyulmuş ve benimsenmiş inançlar hezeyan değildir. Hezeyan çoğu zaman şüpheyle karıştırılabilir. Bu ayrımın yapılması kolay olmasının yanında önemlidir de. Kişinin uzmanlar tarafından yapılan psikolojik değerlendirmesindeki bir düşüncenin hezeyan olup olmadığını anlamak çok zor değildir. Kişinin akıl yürütmesi ve konuyla uğraşma biçimi değerlendirildiğinde, bunun hezeyan olup olmadığı belirlenebilir. Kişide muhakeme bozukluğunun olması hezeyan nedenidir. Hezeyanda muhakeme bozukluğu, neden ve sonuç ilişkisinin mantıksız kurulmasıdır. Hezeyan sahibi kişiler, düşüncelerinin ve fikir doğruluğunu ispatlamak, kendilerini hayallerindeki düşmanlardan korumak veya haklarını elde edebilmek için çok çaba sarf ederler. Yaşamları bu çerçevede döner. Akıl hastası olan kişide kötülük görme olasılığı varsa, bu kişi gerçekten birisinden kötülük görse dahi bu kişinin muhakemesi doğru olduğunu göstermez. Kişinin aynı zamanda bu hezeyan dışındaki düşünceleri normal görünebilir. Yani her söylediği tuhaf ve saçma olmayabilir.

Hezeyan hastaları için en etkili tedavi yöntemi antipsikotik ilaç tedavisidir. Ancak kişiler hasta olduklarını kabul etmedikleri için genellikle bu tedaviyi kabul etmezler. Kendilerine uygulanacak ilaç tedavisini hezeyanları içinde açıklarlar. Hasta-doktor ilişkisi son derece önemlidir. Kişilerin hezeyanlarını sorgulayarak değiştirmeye çalışmak, fazla başarılı olan bir seçenek değildir. Bunu saldırgan bir tutum olarak algılarlar. Hastanın yanında gibi yaklaşarak, hezeyanları değiştirmek istemek de yanlış bir yöntemdir. Ancak kişinin yaşadığı sıkıntılar üzerinden konuşarak iletişim kurmak, başarılı olmak için mümkün olabilir.