Psikotik depresyon, psikolojik bir rahatsızlık olup, depresyonun ilerleyen safhalarında psikotik özelliklerin de görülmesiyle karakterizedir. Bu psikotik belirtiler sanrılar (hezeyanlar) ve varsanılar (halüsinasyonlar) şeklinde ortaya çıkar. Psikotik belirtiler genellikle depresif temalarla uyumludur. Örneğin, suçluluk, yetersizlik, günahkarlık, cezalandırılmaya layık olma, kişisel hatalar nedeniyle kendisinin veya başkalarının başına felaketlerin geleceği gibi hezeyanlar yaşanabilir.

Akut bir psikozda ortaya çıkan pek çok semptom, erken uyarı işaretleri olabilir. Ancak, psikoz belirtilerini teşhis etmek her zaman kolay değildir. Pek çok birey, sıra dışı davranışların psikoz ortaya çıkmadan çok önce başladığını fark eder. Belirtiler genellikle ergenlik döneminde uyuşturucu madde kullanımı, tembellik, böbürlenme veya iş birliğinden yoksunluk gibi durumlarla ilişkilendirilir. Kişi, kulağına kötü sözler eden, iftira atan sesler duyabilir. Çürüme hissi ile ilgili olarak pis kokular gibi koku halüsinasyonları da yaşanabilir.

Psikotik depresyon genellikle bipolar bozukluk seyri sırasında ortaya çıkar. Tedavi edilebilmekle birlikte, tekrarlama ihtimali yüksektir. Önemli düzeyde işlevsellik kaybına neden olabilir ve intihar riski oldukça yüksektir. Daha ağır tedbirler alındığında, hayati risk artar. Bu nedenle hastanın iyileştirilmesi amacıyla kesinlikle hastaneye yatırılması gereklidir. Güçlü antidepresan ve antipsikotik tedavilerin yanı sıra EKT (Elektroşok) ile de intihar riski azaltılarak, kısa sürede iyileşme sağlanabilir. Psikotik depresyon, gerek seyri gerekse tedavi açısından özel bir alt grup olarak değerlendirilebilir.

Psikotik depresyonun nedenleri üzerine yapılan bilimsel çalışmalar, hipotalamus-pitüiter-adrenal ekseni (HPA), dopamin ve serotonin üzerinde yoğunlaşmaktadır. Psikotik depresyonu (PMD) olan hastalarla diğer depresyonlu hastaları karşılaştıran çalışmalarda, PMD'li hastaların 24 saatlik idrarda kortizol seviyelerinin ve DST'de baskılanmama oranının daha yüksek olduğu bildirilmiştir. Bu bulgular, HPA ekseni aktivitesinin artışını göstermektedir. Ayrıca, PMD'li hastaların plazma ve beyin omurilik sıvılarında dopamin ve metabolit sıvısı homovalinik asit (HVA) seviyelerinin yüksek olduğu bildirilmiştir. Bu hastaların antipsikotiklerden fayda görmesi de dopaminerjik sistemin rolünü desteklemektedir.

Major depresyon kriterlerini karşılayan bir hastada aynı zamanda suçluluk psikolojisi, nihilistik, paranoid, somatik duygu ve/veya halüsinasyonlar varsa, tabloyu psikotik depresyon olarak tanımlayabiliriz.

Major depresyona psikotik belirtiler eşlik ettiğinde mortalite ve morbidite oranları yükselir. Psikotik depresyonlularda intihar girişimine sık rastlanması ve bu kişilerin daha zor yollar kullanmaları bu yüksek oranların nedenleri arasında yer alır.

Psikotik depresyon, depresyonun alt tipleri arasında özel bir tedavi gerektirmesi ile ayrılır. Son yapılan çalışmalarda, psikotik özellikli depresyonu olan hastaların %93'üne verilen ilaç tedavisinin yetersiz olduğu, %41'ine ise hiç nöroleptik verilmediği saptanmıştır. Tedavi sürecinde antidepresan ve antipsikotik ilaçlar kullanılırken, EKT (Elektroşok Terapi) gibi yöntemler de tedavi sürecine eklenebilir. Bu, intihar riskini azaltarak hastaların kısa sürede iyileşmesine yardımcı olabilir.