Konversiyon bozukluğu, kelime anlamı olarak dönüştürme veya çevirim anlamına gelir. Tıbbi tanımı ise bireyin yapılan muayene ve incelemelere rağmen açıklanamayan, nörolojik rahatsızlıkları taklit eden psikiyatrik bir durumdur. Bireyde epilepsi benzeri bayılma gibi belirtiler görülse de, incelemeler sonucunda epilepsi teşhisi konulamaz. Bu tür problemlerde konversiyon bozukluğu göz ardı edilmemelidir. Atakların şiddetlenmesi ve tetiklenmesi genellikle stresle ilişkilidir. Ağırlıklı olarak kadınları etkileyen bir sorun olsa da, erkeklerde de görülebilmektedir. Çocukluk döneminde nadiren ortaya çıkan bu rahatsızlık, ergenlik ve gençlik döneminde daha sık görülür. 35 yaşından sonraki yıllarda görülme oranı daha düşüktür. Konversiyon bozukluğunun sebebi genellikle ruhsal sorunların bedensel sorunlara dönüşmesiyle ilişkilidir. Hastalarda yapılan incelemelerde belirtilerin ortaya çıkması için herhangi bir bedensel rahatsızlık tespit edilememektedir.

Konversiyon bozukluğunun neden ortaya çıktığı tam olarak bilinmemekle birlikte, bu konuda çeşitli kuramlar öne sürülmüştür:

Bu anlatımın etrafına istediğini yaptırmak veya kontrolü ele geçirmek amacı da olabilir. Bunun yanında, bedensel hastalıklar sonucunda da bu belirtiler ortaya çıkabilir. Yatkın olan bireylerde ağır bedensel rahatsızlıkların ardından konversiyon veya somatizasyon belirtileri görülebilir. Büyük anne, büyük baba, baba, anne gibi yakınların ölmesi, ebeveynlerin boşanması veya ayrılması gibi durumlar da bireyde yas tutma tepkisi ortaya çıkar. Bu yas tutma tepkisi normal sürecini tamamlayıp çözülmediğinde, konversiyon bozukluğu ve diğer ruhsal bozuklukların görülme olasılığı hayli artmaktadır.

Konversiyon bozukluğu, genellikle stres yaratan bir durumu takiben gelişen dil tutulması, bayılma gibi belirtilerle kendini gösterir. Bu tür şikâyetlerle başvuran hastalarda belirtiler aksi yönde teşhis konulmadığı sürece nörolojik bir rahatsızlık olarak değerlendirilmelidir. Hastanın ayrıntılı hikayesi öğrenilmeli, nörolojik ve fiziksel muayenesi yapılmalı ve gereken radyoloji ve biyokimya incelemeleri en ayrıntılı şekilde tamamlanmalıdır. Organik bir neden bulunmadığında, hastanın hikayesi ile birleştirilerek psikiyatri hekimine danışılmalıdır.

Organik bir rahatsızlık bulunmadığında, psikiyatrik tedavi bu hastalar için söz konusudur. Tedavi atak sonrası poliklinik şartlarında gerçekleştirilmelidir. Hastalığın ateşlenmesini önlemek için ailenin ve çevrenin dikkat etmesi gereken bazı noktalar bulunmaktadır. Bireyin iradesi dışında gelişen bu rahatsızlık, hastaya bazı kazanımlar sağladığı takdirde kuvvetlenebilir ve tekrarlayabilir. Bu da iyileşmeyi güçleştirir. Yapılması gereken, hastaya rahatsızlığı nedeniyle bazı haklar tanımamak ve rahatsızlık öncesi nasıl davranılıyorsa o tutumu devam ettirmektir. Stres sonrası bayılan ve bunun psikolojik kaynaklı bayılma olduğu hekim tarafından onaylanan bir hasta, aile ortamında rahatsızlanırsa onu sakin bir odaya alıp yalnız bırakmak en doğru yaklaşım olacaktır.

Ülkemizde bu tür biçimde rahatsızlananlara genellikle soğan koklatılır, kolonya ile elleri ve yüzü ovulur ve etraftaki herkes rahatsızlanan kişinin başına toplanır. Bu tür müdahaleler, hastaya yardımcı olmak yerine stresini daha da artırmaktan başka bir işe yaramaz. İyileştirmenin kısa sürede etkisini göstermesi için ailenin hekimle koordine içinde olması şarttır. Değerlendirme sonrası ilaç tedavisi ve psikoterapi önerilebilir. Bazı hastalarda verileri yorumlamak ve ortadan kaldırmak amacıyla hipnoz denenebilir. Ancak altta yatan sorun düzeltilmediği sürece bir belirti ortadan kalksa da yerini başka bir belirti alabilir.