Anksiyete Anksiyete, bireylerin herhangi bir kaygı veya korku anında yaşadığı derin iç sıkıntısı olarak tanımlanır. En ufak bir huzursuzlukta bile kendini gösterebilir ve genellikle bireyin içsel hali ve o anki ruhsal durumu ile ilişkilidir. Anksiyete bozukluğu olan kişiler, dış etkenlerden bağımsız olarak sürekli tehdit ve tehlike altında olduklarını hissederler ve sürekli bir korku duyarlar. Nedenleri Uzman ruh bilimciler, anksiyetenin nedenlerini genellikle geçmişte yaşanan olaylara bağlamaktadır. Geçmişte yaşanan gerilim, korku ve huzursuzluk gibi duygusal tepkiler, ilerleyen zamanlarda anksiyete bozukluğuna yol açabilir. Her bireyin geçmişinde bazı olumsuz anılar bulunmaktadır, ancak bazı kişilerde bu anılar ileride anksiyete rahatsızlığını tetikleyici etkenler olabilir. Bilinçaltında bulunan olaylar, normal yaşam içinde hatırlanmasa da, anksiyete rahatsızlığı olan kişiler aslında neden korktuklarını tam olarak bilemezler ve ifade etmekte zorlanırlar. Bu durumun aşırı derecede devam etmesi şizofreni belirtilerine bile yol açabilir. Ayrıca, korkutucu sanrılar ve hayaller hastayı baskı altına alabilir, bu da bireyin kendini tanıyamaz hale gelmesine neden olabilir. Anksiyete Belirtileri Anksiyete rahatsızlığı bulunan bireylerde birçok fiziksel ve psikolojik belirti gözlenebilir:
Anksiyete belirtileri genellikle nöbet şeklinde ortaya çıkar. Nöbetler, şiddetli korku veya panik atak şeklinde kendini gösterebilir ve aniden ortaya çıkar. Örneğin, kişi asansöre bindiğinde ani bir korku hissedebilir ve kötü senaryolar üretmeye başlayabilir. Anksiyete nöbetleri çeşitli şekillerde kendini gösterebilir:
Anksiyete Türleri Genel Anksiyete Bireylerde sürekli korku ve endişe hali olarak tanımlanır. Eğer bu korku ve endişe günlük yaşamı engelliyorsa, genel anksiyete bozukluğu olarak adlandırılır. Bu rahatsızlıkta genelde bireyde hiç bitmeyen bir huzursuzluk ve kötü şeyler olacakmış gibi bir şüphe vardır. Panik Atak Panik atak, en sık görülen anksiyete bozukluklarından biridir. Farklı ve değişen durumlarda, beklenmedik anlarda aniden ortaya çıkar. Kapalı alan korkusu, karanlık korkusu, asansör korkusu ve uçak korkusu gibi birçok fobi bu rahatsızlığı tetikleyebilir. Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) OKB, kişinin durdurulması olanaksız gibi görülen düşüncelere kapılarak bu yönde davranışlar sergilemesidir. Örneğin, bazı insanların ocağı kapatıp kapatmama konusunda takıntılı olması veya ellerini sürekli yıkama ihtiyacı hissetmeleri gibi kontrol edilemeyen zihinsel zorlamalar olabilir. Sosyal Anksiyete Sosyal anksiyete, bireyin sosyal anlamda eleştiri alması ve aşağılanma korkusundan kaynaklanan bir psikonörotik bozukluktur. Bu tür anksiyete, bireyde utangaçlık ve sosyal soyutlanma belirtilerine yol açabilir. Özellikle sahne korkusu olanlar bu kategoriye dahildir. Travmatik Ruhsal Gerilim Bozukluğu Hayati önemi olan bir olay sonrasında meydana gelen bir anksiyete bozukluğudur. Bu son derece şiddetli seviyede bir bozukluk olup, birey yaşadığı olayla ilgili kabuslar ve hayaller görebilir. Bu rahatsızlıkta taşkın dikkat ve korku meydana gelebilir. Tedavi Yöntemleri Anksiyete tedavisinde bireyin durumuna göre uygulanabilir birçok yöntem vardır. Tedavi, rahatsızlığın türü, şiddeti ve yapısına göre değişir. Davranışsal Terapi Bu tedavi yöntemi iki alt başlıkta incelenir: Maruz bırakma ve bilişsel davranışsal terapi (BDT). Bu yöntemlerde bireyin içsel çatışmaları ve geçmişte yaşadığı sorunlar üzerinden anksiyete bozukluğu tedavi edilmeye çalışılır. Tedavi süresi hastalara göre farklılık gösterebilir, ancak genelde 5-25 hafta arasında seanslar uygulanır. Bilişsel davranışsal terapi, bireyin düşünce ve davranışlarına odaklanarak yapılan bir tedavi şeklidir. Bireyin anksiyeteye sebep olan negatif düşünceleri tespit edilir ve bu düşüncelere meydan okuması sağlanır. Maruz bırakma tedavisinde ise birey, gerekli önlemler alındıktan sonra korktuğu gerçek ya da hayali şeylerle yüzleştirilir. Belli sıralarla tekrarlanan bu terapi sayesinde kişi, korktuğu hal ya da objeye karşı zihinsel olarak kendini kontrol etmeyi öğrenir ve zarar görmediğini anlayarak korku hali ortadan kalkar. İlaçla Tedavi Anksiyete bozukluğu tedavisinde genellikle benzodiazepin ve antidepresan içeren ilaçlar kullanılır. İlaç tedavisi genellikle davranışsal terapilerle birlikte uygulanır, bu sayede tedavinin iki aşamalı olarak daha faydalı olması sağlanır. |