İçsel ve dışsal faktörlere bağlı olarak, bedensel sağlığımızın zamanla bozulabileceği gibi, daha karmaşık bir yapıya sahip olan ruh sağlığımız da çeşitli etkenlerle bozulabilir veya sekteye uğrayabilir. Bozulan ruh sağlığının tekrar sağlıklı duruma getirilmesi amacıyla, bilimsel bir eğitim almış, konusunda uzman ve belli kuramlar ile kurallara bağlı olarak ruhsal destek alınması sürecine genel olarak "psikoterapi" denir. Psikoterapinin dünya ve Avrupa derneklerince kabul edilen tanımı ise, kişilerin duygularını, tutumlarını, düşüncelerini, geçmişlerini, davranışlarını ve diğer insanlarla olan ilişki ve iletişimlerini yapısal olarak bu konuda eğitim almış bir psikoterapistin yanında güvenli bir şekilde incelemektir. Kısaca özetleyecek olursak, Sigmund Freud'un kısa tanımı ile psikoterapi, "konuşma terapisidir."

Psikoterapinin birçok amacı olabilir ve kişilerin ihtiyaçlarına göre değişebilen çeşitli psikoterapi yöntemleri vardır. Unutulmaması gereken önemli bir nokta, psikoterapinin sadece hastalık zamanlarında değil, yaşamımıza ait birçok zorluk ve başarısızlık durumlarında da başvurulması gereken bir yöntem olduğudur. Başlıca başvurulan rahatsızlıklar şunlardır:

Bilişsel Davranışçı Psikoterapi: Olumsuz ve sağlıksız düşüncelerin bilimsel yöntemlerle gözden geçirilip, yerine daha sağlıklı ve olumlu düşüncelerin konulmasına yardımcı olmayı hedefleyen bir terapi çeşididir ve oldukça sık kullanılan bir terapi türüdür.

Kişiler Arası Psikoterapi: Arkadaş çevreniz, meslektaşlarınız veya aile bireyleriniz arasındaki ilişkilerdeki mevcut sorunların düzeltilmesine yardımcı olmayı amaçlayan bir terapi türüdür.

Dinamik Psikoterapi: Bilinç dışı davranış ve düşüncelerinize odaklı içgörülerinizi hedefleriniz doğrultusunda geliştirilmesini amaçlayan bir terapi türüdür.

Aile Psikoterapisi: Aile fertlerinin birbirleriyle uyumları ve etkileşimleri ile ilgili sorunları gidermeyi amaçlayan terapi türüdür.

Grup Psikoterapisi: Benzer ruhsal sorunları bulunan kişileri bir araya getirerek, uzman bir terapist gözetiminde, tartışma ve etkileşimlerini sağlayan bir terapi türüdür.

Çift Terapisi: Çiftlerin daha iyi anlaşabilmeleri, aralarındaki sorunları daha sağlıklı bir şekilde çözebilmelerine yardımcı olmayı amaçlayan bir terapi türüdür.

Psikanaliz: Duyguların, olayların ve geçmişten gelen anıların güncel davranışlarımıza olan etkilerini araştıran bir terapi türüdür.

Psikoterapinin faydalı olabilmesi için en temel şartlardan biri, hastanın terapisti ile kurduğu terapötik işbirliğidir. Terapinin asıl hedefi, kişinin kendi kararlarını verebilme ve kendi seçimlerini yapabilme bilincine ulaşmasına yardımcı olmaktır. Hiçbir psikoterapist sizin adınıza karar vermez. Psikoterapi, seansları kişilerin seans uygulanan odadan mutlu bir şekilde çıktığı süreçler olarak algılanmamalıdır. Psikoterapi, kendiniz ve diğer insanlar hakkındaki düşünce ve farkındalığınızı artırarak, sorunlar karşısında başa çıkabilme becerilerinizi geliştirerek, sizi daha olgun, daha huzurlu ve bağımsız bireyler olmanıza yardımcı olan bir süreçtir.

Psikoterapi hakkında halk arasında yaygın yanlış düşünceler de bulunmaktadır. Psikoterapi ve terapist, bir "deli doktoru" değil, ruhsal sıkıntılar, buhranlar ve bunalımlar yaşayan herkesin faydalanabileceği bir tedavi yöntemidir. Unutulmamalıdır ki, bazen normal gelen, bazen de canımızı sıkan aşırı temizlik hastalığı, fobilerimiz, hastalık hastalığı, öfke ile kendine veya çevresindekilere zarar verme gibi durumlar farkında olmadığımız ama tedavi edilmesi gereken psikolojik rahatsızlıklardır.

Psikoterapinin faydalı olabilmesi için mutlaka danışan ile terapist arasında güven sağlanmalıdır. Bu güvenin olmadığı tedavilerde başarı oranı oldukça düşük seviyelerde kalacaktır. Psikoterapistin mutlaka konusunda deneyimli ve uzman bir hekim olması, deneyimlerini hastaları üzerinde uygulayarak sonuç alabilecek kapasiteye sahip olması gerekir. Psikoterapi, ergin olma çağına girmeye başlayan gençlerin veya sıklıkla kavga eden, hatta boşanma seviyesine gelmiş çiftlerin, boşanmadan önce mutlaka psikoterapistle görüşmeleri ve yardım almaları son derece faydalı bir yöntemdir.

Terapiste gitmek yerine, sıkıntılarınızı bir yakınınıza veya güvenilir bir arkadaşınıza anlatmak çözüm olabilir mi? Bu soruya verilecek cevap, eğer böyle bir yakınınız varsa neden olmasın? Bir yakınınız veya güvenilir bir dostunuzla sıkıntılarınızı paylaşmak sizi belki bir süre rahatlatacaktır, ama bu terapi değildir. Sizi hayatınızın her safhasında rahatsız eden bir konuyu anlayabilmeniz için, bu konuda eğitim almış uzman bir kişinin yardımı gereklidir. Psikoterapi süreçlerinde sadece dinlenmiş olmaz, kendinize ait bir şeyler de keşfetme, sizi olumsuz yönde etkileyen düşünce ve duygularınızla tanışma ve ne yapmak istediğinize göz atma imkânını da yakalamış olursunuz. Halbuki bir yakınınız veya arkadaşınızla konuşmanız esnasında bunları fark etmeniz oldukça zordur ve sizi dinleyen yakınınız veya arkadaşınız her ne kadar tarafsız görünmeye çalışsa da, dostluğunuzun gereği olarak sizin yanınızda olmak zorunda kalacaklardır. Dolayısıyla bu konuşmalar sıkıntılarınızın giderilmesinde faydalı olmayacaktır. Sağlıklı günler dileğiyle.