Zihin haritası, düşünce ve kelimeleri birbirine bağlayarak, hepsini anahtar kelime veya düşünce etrafında toplamak için kullanılan bir diyagramdır. Düşüncelerin oluşturulması, görsel hale getirilmesi, tasarlanması ve sınıflandırılması, bunların eğitimde, organizasyonlarda, karar alma ve problem çözme gibi alanlarda kullanımını sağlar. Bilgiler arasındaki anlamsal veya diğer bağlantıları gösteren görsel bir diyagramdır. Genellikle kelime, çizgi ve resimleri içerir. Bir kişinin bir kelimeyi veya fikri düşündüğünde, beyin bu kelime veya fikrin etkisiyle oluşan diğer kelimelere ve düşüncelere ulaşır. Bu süreç, ilk düşünceden sonsuza kadar sürebilir.

Zihin haritaları, herkesin her konuda yararlı olabileceği bir yöntemdir. Beynin kelime, çizgi ve liste kullanma becerisi, bilinen not alma tekniklerinde kişiye fayda sağlar. Ancak, genellikle tek renk kullanıldığından, bu yöntem kişinin yeteneklerinin yarısından faydalanır. Tek renk notlar sıkıcı ve monoton olabilir. Zihin haritası kullanma yöntemi, not alma ve düşünme tekniği olarak gerçekleştirilir. Bu şekilde alınan notlar daha yaratıcı olur, diğer yöntemlere nazaran daha kolay hatırlanır. Bu sayede kişi konuyu daha kolay öğrenir. Buna beynin bilgiyi daha kolay algıladığı ve bilginin daha kolay saklandığı bir yöntem diyebiliriz.

Zihin haritası sayesinde beyinde saklanan bilgilerin görsel bir resmi oluşturulur. Bu sayede bilgiler beynin hafızasında daha kolay saklanır ve kağıda aktarılması kolay olur. Kişinin yaratıcı düşüncelerini kolayca ortaya çıkarır ve zaman kazandırır. Bu teknik öğrenildiğinde, kişilerin ders çalışması, planlama yapması, sorun çözmesi, özet çıkarma ve konuşma hazırlama gibi işleri daha başarılı şekilde yapılır. Bu yöntemde renkler, semboller ve şekiller de kullanılabilir.

Bu teknik sadece hızlı bir not alma yöntemi olarak görülmemelidir. Çünkü kullanım alanları oldukça geniş bir kapsamda yer alır. Bunlara verebileceğimiz en önemli örnekler ise;

Toplantı Hazırlığı: Toplantı öncesinde hangi konuların üzerine değinileceğine, neler konuşulacağına bu teknik yardımcı olabilir ve toplantıda sunum kolayca yapılır.

Hedef Belirleme: Bu yöntemle yapılacak günlük işler, planlar ve uzun vadeli hedefler daha kolay belirlenir.

Raporlama: Rapor hazırlama sırasında zihin haritasından yararlanmak kolaylık sağlar. Böylece rapor daha etkili hale getirilebilir.

Birleştirme: Benzer olan her şeyi bir araya getirme ve bütünlük sağlama konusunda bu teknik kullanılabilir.

Sunum Hazırlama: Sunum hazırlamak çoğu kişiye zor gelen bir işlemdir. Topluluk karşısında konuşma, ne konuşacağını unutma ve hata yapma gibi çekinceler oluşur. Zihin haritası sayesinde sunum konuları belirlenir ve bunların akılda kolay kalması sağlanır.

Not Tutma: Bu alan, zihin haritasının en fazla kullanıldığı alandır. Yapılan çalışmalar sayesinde bilgilerin hatırlanması sağlanabilir.

Beyin Fırtınası: Bu yöntem, yaratıcı düşünmede ve yeni fikirlerin ortaya atılmasında etkili olur. Beyin fırtınası zihin haritasıyla birlikte kullanıldığında, daha etkili hale gelir.

Zihin haritası hazırlama, düşünce ve buna bağlı olan fikirlerin detaylandırılması ve hepsinin arasında ilişki kurma yöntemidir. Diğer yöntemlere nazaran, oldukça etkili ve kolay bir çalışma sağlar. Kişiye özel kelimelerle, simgelerle hazırlanır. Hafızaya alınmış düşünceler, kısaltılarak anahtar kelimelerle hatırlanır. Bu anahtar kelimeler, sonradan oklar, dallar ve bağlantılarla birleştirilir. Daha sonra bellekte bağlanarak, beyinde yeni bilgiler oluşturulur ve bunların kolay hatırlanması sağlanır.