Şizofreni, bireyin düşüncelerini, hareketlerini, duygu durumunu ve gerçeklik algısını bozan ciddi bir zihinsel rahatsızlıktır. Bu hastalık, bireyin toplumsal, akademik ve iş hayatında ve kişisel ilişkilerinde büyük sorunlara yol açabilir. Şizofreni ömür boyu süren bir rahatsızlık olup, uygun tedavi yöntemleriyle kontrol altına alınabilir. Yaygın kanının aksine, şizofreni bölünmüş kişilik (dissosiyatif kimlik bozukluğu) değildir. Şizofreni, bireyin neyin gerçek neyin hayal olduğunu ayırt edemediği, kişilik bütünlüğünü ve uyum gücünü geniş ölçüde yıkan bir psikozdur.

Şizofreni hastaları, dünya onlar için kafa karıştırıcı görüntüler, düşünceler ve seslerle doluymuş gibi hissedebilirler. Bu hastalar bazen çok garip ve şok edici davranışlar sergileyebilirler. Şizofreni hastaları, gerçeklikle ilişkilerini kaybettiklerinde ani kişilik ve davranış değişiklikleri yaşarlar ve bu durum 'psikotik epizod' olarak adlandırılır. Şizofreni belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterir. Bazı hastalar hayatlarında sadece bir kez psikotik kriz yaşarken, diğerleri birden fazla kriz geçirebilir. Bu krizler arasında hastalar normal bir yaşam sürebilirler. Şizofreni belirtileri, 'relaps' ve 'remisyon' olarak bilinen döngüler sırasında kötüleşebilir veya azalabilir.

Bu hastalığın daha iyi anlaşılması için türlerinin de bilinmesi lazımdır. Şizofreni, beş ana sınıfa ayrılarak değerlendirilir:

Bireyin semptomları paranoid, hebefrenik veya katatonik şizofreniye uymadığında bu tanı konur.

Bu tür hastalar, zulüm gördüklerini veya birileri tarafından cezalandırıldıklarını düşünürler. Ancak düşünceleri, konuşmaları ve duygusal ifadeleri genellikle normaldir.

Bu sınıftaki hastaların düşünceleri tutarsız ve karışıktır. Konuşmaları anlaşılmaz olabilir ve davranışları uygunsuz, duygusuz ve yüzeysel olabilir. Günlük yaşamlarında yemek yapma veya duş alma gibi becerilerde sıkıntı yaşayabilirler.

Bu türde fiziksel belirtiler ön plandadır. Katatonik şizofreni hastaları genellikle hareketsizdir ve çevrelerine tepki vermezler. Zaman zaman garip duruşlar sergileyebilir veya başkalarının söylediklerini tekrar edebilirler. Yetersiz beslenme, bitkinlik ve kendine zarar verme riski yüksektir.

Bu türde şizofreni belirtileri şiddetini azaltmıştır. Halüsinasyonlar, delüzyonlar veya diğer hastalık belirtileri hala mevcuttur, ancak şizofreni tanısı konduğu zamanki kadar şiddetli değildir.

Şizofreninin beceri ve kişilik değişikliklerini içeren birçok belirtisi vardır ve hastalar farklı zamanlarda değişik davranışlar sergileyebilir. Rahatsızlık kendini ilk kez gösterdiğinde belirtiler genellikle ani ve şiddetlidir. Şizofreni belirtileri üç ana sınıfta toplanabilir:

Burada 'pozitif' terimi, iyi anlamında değil, şizofreni rahatsızlığı bulunmayan bireylerde görülmeyen belirgin belirtiler anlamında kullanılır. Bu belirtiler bazen 'psikotik belirtiler' olarak da adlandırılır ve başlıca delüzyonlar ve halüsinasyonlardır.

Gerçeğe dayanmayan, mantıklı açıklamalarla izah edilse bile kişinin vazgeçmediği garip inançlardır.

Gerçekte olmayan şeyleri görmek, tuhaf tatlar almak, garip sesler duymak, garip kokular hissetmek ve bedene dokunan bir şey olmadığı halde temas hissi gibi gerçek dışı algılardır.

Bu belirtiler, bireyin net olarak düşünme ve doğru tepki verme becerisinin olmamasını kapsar.

Negatif belirtiler, şizofreni hastalarındaki normal davranışların eksikliğini yansıtır.

Tedavide kullanılan ilaçlar 'antipsikotikler' olarak adlandırılır. Bu ilaçlar kesin çözüm değildir ve hastalığı ortadan kaldırmaz. Ancak delüzyonlar, halüsinasyonlar ve düşünme problemleri gibi belirtileri hafifletmeye yardımcı olur.

İlaçlar ne kadar hastalığı hafifletse de, çeşitli psikososyal tedaviler ve rahatsızlıkla alakalı davranışsal, sosyal, mesleki ve psikolojik sorunlarda faydalı olabilir. Terapi yoluyla rahatsızlık belirtilerini kontrol etmeyi, erken uyarı belirtilerini fark etmeyi ve iyileşme eğilimi gösteren rahatsızlıkların tekrar şiddetlenmesini önleyici bir plan yapmayı öğrenebilirler.