Hipnoz, en yalın haliyle, trans durumudur. Trans hali ise uykuyla uyanıklık arasındaki, telkin almayı kolaylaştıran bir ruh halidir. Telkin olumlu bir şekilde yapılırsa, hastalar üzerinde tedavi edici özellik taşır. Transtayken uygulandığında, kişi bilinç dışı olumlu değişim ve iyileşme yaşar. Hipnoz seanslarının düzenli olarak yapılması halinde, terapi bilinç dışı iyileşme ve değişim sağlar. Bu, hastaya uygulanan tedavinin daha etkin hale getirilmesine yardımcı olur. Hastaların tedavi edilmesini sağlayan olumlu telkinler, uygulanan psikoterapi yöntemidir. Terapi yöntemleri çok çeşitlidir. Uygulamada kabul görenler ise sadece üç yöntemdir.

Bu yöntem ilaçlarla uygulanır. Hastada 6 aylık bir medikal tedavi yeterli olurken, nadiren yaşam boyu bu tedaviye ihtiyaç duyulabilir. Eğer beyinde biyolojik bozukluk bulunuyorsa, bu tedavi uygulanmalıdır. Diğer problemlerde uygulanması zaruri değildir. Bunun hipnoterapi ve psikoterapiden üstünlüğü yoktur. Tedavinin ilaçlardan kaynaklanan yan etkileri ortaya çıkabilir.

Bu tedavi davranışsal, bilişsel, varoluşçu ve dinamik terapileri içerir. Bu tedavilerin etkinliği kanıtlanmış olup, yan etkisi de bulunmamaktadır. Hastada tam iyileşmeyi sağlayabilir. Ancak uzmanlarca uygulanması gerekir.

Bu terapi yönteminde telkinler ve psikoterapi hasta transta iken uygulanır. Bilinç dışına bu tedaviye erişim daha kolay olduğundan, iyileşme daha kısa sürede gerçekleşir. Kısa sürede tamamlanır ve maliyeti de düşüktür. Hastaya uygulanan diğer tedavilerden başarılı bir sonuç alınamazsa, hipnoterapi en iyi seçenektir. Özellikle ağrısız doğumda, anestezi gibi alanlarda bu yöntem destekleyici olarak tercih edilir.

Hipnozun uygulanması iki şekilde olabilir. İlki, kişiye olumlu telkinler yaparak, şifa sağlanması içindir. Bu şekilde uygulanan hipnozun zararı olmadığı gibi, yan etkisi de olmaz. Diğeri ise analitik hipnoterapi psikoterapi bilgisine sahip, deneyimi olan terapistler tarafından uygulanan hipnozdur. Bu hipnoz türünde hipnotik trans halinde olan kişiyle bilgi alışverişi olur. Seans sırasında kişiye uygun sorular sorulmalıdır. Bu hipnoz türü deneyimli terapistler tarafından uygulanmalıdır. Aksi halde zararlı etkileri olabilir.

Herkes hipnoz deneyimi yaşayabilir. Bazen günlük yaşamın içinde bile hipnotik deneyimler yaşanması mümkündür. İnsanların televizyon reklamlarında gördüklerinden etkilenerek, bir ürünü alması bile hipnoz nedeniyle gerçekleşir. Kişilerde bilinçaltı, etraftaki bilgileri hipnotik süreç içinde toplayarak içine alır. Bilmediği konularda bile hipnoz yaşanır. Bir işi yaparken kendinizi tamamen işe odaklamanız bile hipnoz yaşadığınızı gösterir. Her şeye kendinizi kapatarak, tamamen yaptığınız işe dikkatinizi verirsiniz. Bu bir anlamda hipnoz sırasında kişiye verilen telkinlere benzer. Bu açıdan bakıldığında, hipnozun doğal bir süreç olduğu ve herkesin bu deneyimi yaşadığı görülebilir.

Bu alanda eğitim alan tıp doktorları, diş doktorları ve psikologlar hipnoz uygulaması yapabilir. Eğitim almak hipnoz uygulaması için mutlaka gereklidir. Ayrıca sağlık çalışanı olmayanlar hipnoz uygulamamalıdır. Bu kişiler hipnoz uygulaması yapmak için yetkiye sahip değildir.

Herkesin hipnozdan yararlanması mümkündür. Sadece bunama, şizofreni, paranoid bozukluk, mani gibi rahatsızlıkları olan kişilere hipnoz uygulanması sakıncalı olabilir. Genellikle fiziksel rahatsızlıklarda destekleyici olarak kullanılan hipnoz, psikolojik hastalıklarda tedavi yolu olarak tercih edilir. Ancak hipnoz uygulaması hasta olan kişilere yapılacak diye bir durum bulunmamaktadır. Sağlıklı olan kişilere de hipnoz uygulanabilir. Bunun nedeni hipnozun meditatif ve zihinsel kapasiteyi güçlendirmesidir. Herkes hipnoz deneyimi farklı etkilerle yaşar. Telkinlerin etkinliği, kişideki transın derinliğiyle bağlantılı değildir. Kişi telkinleri uyumlu halde dinlerse, terapi amacına ulaşır. Ancak hipnoz tedavi aracı olarak görülmemelidir. Tedavideki psikoterapik yaklaşım, kişinin tedavisinde daha önemlidir.