Epilepsi, toplumda "sara hastalığı" olarak bilinen, toplumda yaygın olarak görülen ve nörolojik bir rahatsızlıktır. Epileptik nöbetler halinde ortaya çıkan bu rahatsızlık, beyindeki sinir hücrelerinde oluşan geçici ve anormal elektriksel aktivite sonucunda beynin normal işleyişinin bozulmasıyla meydana gelir. Epileptik nöbet sırasında hastada geçici bilinç kaybı veya hastalığın diğer belirtileri ortaya çıkabilir. Ancak, bir kişinin bir nöbet geçirmesi onun epilepsi hastası olduğuna kesin olarak yorumlanamaz.

Epilepsi her yaştan, cinsiyetten ve etnik kökenden insanı etkileyebilir. Belirli bir yaş grubuna özgü olmamakla birlikte, epilepsi genellikle çocuklarda ve yaşlılarda daha sık görülür. 16-65 yaş aralığında görülme sıklığı artar. Çocuklarda 16 yaşına kadar izlenen nörolojik hastalıklar arasında epilepsi ilk sıralarda yer alır. Çocukluk döneminde ortaya çıkan epilepsi hastalığında ailenin gözlemleri tanıya yardımcı olabilir. Özellikle çocuklarda kol ve bacaklarda ani sıçramalar, sıkça ağızlarını şapırdatmalar, başkasının duymadığı kötü kokuları duymalar, bir yere kısa süreli boş boş bakmalar gibi eylemler dikkatle izlenmelidir. Bu çocukların bir nöroloji kliniğine götürülerek muayene edilmelerinde yarar vardır.

Epilepsi çeşitli sebeplerden dolayı gelişebilir. Beyin tümörleri, hipokampal skleroz, merkezi sinir sistemi enfeksiyonları, hipoksik iskemik beyin hasarları, beyin dokusu ve damarlarındaki gelişimsel bozukluklar, genetik özellikler ve hastalıklar gibi nedenler epilepsi hastalığına yol açabilir. Ancak bazı hastalarda hastalığın nedeni tespit edilemeyebilir. Bu nedenler arasında en önemlisi genetik yatkınlıktır. Ancak bu her hasta için geçerli değildir.

Epilepsi tanısında hastanın geçirdiği nöbetin gözlenmesi ve gözlem sonucunun doktora aktarılması değerli bir bulgudur. Hastaların kan analizleri, EEG ve MR ile beyin görüntüleme yöntemleri tanıya yardımcı olur. Geçirilen nöbetin epilepsi olduğuna dair hasta ya da nöbete tanık olan kişilerin anlattıkları çok önemlidir. Bu nöbetin epilepsi hastalığından kaynaklanıp kaynaklanmadığına doğru karar verilmeli ve uygun ilaç belirlenmelidir. Günümüzde, epilepsi tanısına yardımcı olacak bu nöbetleri hasta yakınlarının en azından cep telefonu ile kaydederek doktora aktarması kolay olur. Ayrıca kişinin geçirdiği nöbetlerin sıklığı, saati, sayısı, türü gibi bilgileri de doğru aktarmak önemlidir.

Epilepsi nöbeti, beynin belli bir bölgesinde olan anormal elektriksel boşalma sonucunda gerçekleşir. Epilepsi tipine bağlı olarak elektriksel boşalma belli alanda sınırlı kalabilir ya da başka alanlara yayılım gösterebilir. Bu özelliklere göre farklı nöbet tipleri ortaya çıkabilir. Günümüzde tanımlanmış 25 üzerinde farklı tipte nöbet ve 100 üzerinde farklı epilepsi sendromu bulunmaktadır.

Epilepsi hastalığı bilinç kaybı, ağızdan köpük gelmesi, kasılma gibi belirtilerle oluşan nöbetler olarak tanımlanır. Ancak nöbetler daha farklı belirtilerde olabilir. Kişinin bir anda donuklaşması, cevapsızlık ataklarının olması, boş bakması, ağızda çiğneme, yutkunma hareketlerinin yapılması, ani yapılan kol ve bacak hareketleri, gözleri açıkken rüya görme, mide bulantısı hissi gibi belirtiler de olabilir. Dışarıdan fark edilmeyen gelip geçici etkiler görülebilir. Epilepsi nöbetleri beyinde anormal elektriksel aktivitenin yayılma biçimine bağlı olarak parsiyel ve jeneralize nöbetler olarak sınıflandırılır. Nöbetlerdeki klinik belirtiler yayılım hızı ve yerine göre farklılık gösterebilir.

Parsiyel nöbetlerdeki anormal elektriksel aktivite sınırlı bir bölgede başlar. Duruma göre bölgede sınırlı olarak kalabilir ya da hıza bağlı olarak çevreye yayılabilir. Ancak aynı anda beynin tamamı etkilenmez.

Jeneralize nöbetler sırasında aynı anda beynin her bölgesi etkilenir ya da sınırlı bir bölgeden başlayarak beynin her yerinde etkili olabilir. Bu tür nöbetlere sekonder nöbetler de denir.

Nöbetler herhangi bir neden yokken olabilir ya da ateşli hastalıklar, açlık, kullanılan ilaçlar, uykusuz kalma ya da uykudayken ortaya çıkabilir. Epilepsi nöbetlerini uykusuz kalmak veya uyumak tetikleyebilir.

Hastanın nöbet geçirdiği sırada herhangi bir müdahalede bulunulmamalıdır. Nöbet sırasında hastanın ağzının açık kalması için kaşık, parmak gibi şeylerin sokulması ya da kasılmaları önlemek için üzerine bastırılması hastaya zarar vereceği için yapılmamalıdır. Nöbetler genellikle kendiliğinden 1-2 dakika içinde biter. Nöbet bittiği takdirde hasta hemen hastaneye götürülmelidir. Nöbet sırasında hastanın çevresindeki eşyalardan zarar görmesini önlemek için tedbirler alınabilir.

Epilepsi hastaları nöbetleri kontrol altında olduğu sürece normal yaşamına devam edebilir. Ancak toplumda tam aksi bir ön yargı bulunduğundan hastalar gündelik yaşamında çok zorlanırlar. Bu bireylerin epilepsi hakkında yeterince bilinçli olmamasından kaynaklanır.

Epilepsi hastaları nöbetler kontrol altında olsa da bazı meslekleri yapmaktan kaçınmalıdır. Bu meslekler arasında pilotluk, toplu taşıma araçlarında sürücülük, doktorluk sayılabilir. Ayrıca gece vardiyası olan işlerde uykusuzluğa neden olacağından nöbetleri tetikleyebilir. Bunun dışında yaralanma, düşme riski olan meslekleri de yapmamaları gerekir.

Hastaların açlık ve uykusuzluğun nöbetleri tetikleyebileceğini bilerek hareket etmesi gerekir. Eğer ateşli bir hastalığı olursa tedavisi ihmal edilmemelidir. Doktora danışmadan hastaların ilaç kullanmamaları gerekir. Ayrıca alkol, uyuşturucu maddeler ve parlak ışıklar epilepsi hastaları için tetikleyici bir faktördür. Bu nedenle bunlardan uzak durmaları gerekir.