Psikozun belirtileri nelerdir ve nasıl tanınır?

Gerçeklik algısında bozulma, sanrılar ve varsanılar gibi belirtilerle kendini gösteren psikoz, bireyin günlük yaşamını derinden etkileyen bir ruh sağlığı durumudur. Pozitif ve negatif semptomların yanı erken uyarı işaretleriyle kendini belli eden bu durum, zamanında müdahale ile yönetilebilmektedir.

Konu kakkında 1 soru soruldu ve cevaplandı

Psikoz Nedir?

Psikoz, kişinin gerçeklikle bağlantısının bozulduğu bir dizi semptomu tanımlayan bir şemsiye terimdir. Psikotik bozukluklar, şizofreni, şizoaffektif bozukluk ve bazı duygudurum bozukluklarının ağır formlarını içerebilir. Psikozun erken teşhisi ve müdahalesi, tedavi sürecinin etkinliği ve uzun vadeli sonuçlar açısından kritik öneme sahiptir.

Psikozun Temel Belirtileri

Psikoz belirtileri genellikle "pozitif semptomlar" (normalde olmayan deneyimlerin ortaya çıkması) ve "negatif semptomlar" (normal işlevlerin kaybı) olarak ikiye ayrılır.

Pozitif Semptomlar

Sanrılar (Hezeyanlar): Kişinin gerçeklikle uyuşmayan, kanıt ve mantıkla değiştirilemeyen sabit inançlardır. Örneğin, takip edildiğine, özel bir görevi olduğuna, düşüncelerinin dışarıdan kontrol edildiğine inanma.
Varsanılar (Halüsinasyonlar): Dışarıdan bir uyaran olmadan duyusal deneyimlerin yaşanmasıdır. En yaygın olanı, var olmayan sesler duymaktır (işitsel halüsinasyonlar). Görsel, dokunsal, koku veya tat halüsinasyonları da görülebilir.
Dağınık Düşünce ve Konuşma: Düşünceler arasında mantıksal bağlantı kurmakta zorlanma, konuşmanın anlaşılmaz ve dağınık hale gelmesi, bir konudan diğerine anlamsız geçişler yapma.
Dağınık veya Anormal Davranış: Amaca yönelik davranışlarda bozulma, uygunsuz veya tuhaf davranışlar sergileme, katatoni (hareketsiz ve tepkisiz kalma) gibi durumlar.

Negatif Semptomlar

Duygusal Küntlük: Duygu ifadesinde azalma, yüz ifadelerinin ve ses tonunun donuklaşması.
Avolisyon (İsteksizlik): Günlük işleri yapmak için gerekli olan motivasyon ve enerjinin kaybı (işe gitmek, banyo yapmak, yemek hazırlamak gibi).
Aloji (Konuşma Fakirleşmesi): Konuşmada belirgin bir azalma, kısa ve içeriksiz yanıtlar verme.
Anhedoni: Daha önce keyif alınan aktivitelerden zevk alamama.
Sosyal İçe Çekilme: Aile, arkadaş ve sosyal çevreden uzaklaşma.

Psikoz Nasıl Tanınır? (Erken Uyarı İşaretleri)

Psikoz genellikle aniden değil, haftalar veya aylar içinde gelişen bir süreçtir. Aşağıdaki değişiklikler erken uyarı işaretleri olabilir:

Kişilik Değişiklikleri: Eskisine kıyasla daha şüpheci, içine kapanık, öfkeli veya kaygılı hale gelme.
İşlevsellikte Düşüş: İşte, okulda veya günlük sorumluluklarda performansın belirgin şekilde kötüleşmesi.
Kişisel Bakımda Azalma: Giyim, temizlik ve beslenme gibi temel öz bakım aktivitelerini ihmal etme.
Düşünce ve Konsantrasyon Güçlüğü: Odaklanmakta zorlanma, düşüncelerin bulanıklaşması.
Uyku ve İştah Değişiklikleri: Uyku düzeninin bozulması, iştah kaybı.
Garip Davranışlar veya İnançlar: Başkalarının paylaşmadığı, alışılmadık veya büyüsel inançlar geliştirme, kendi kendine konuşma gibi davranışlar.

Ne Zaman Profesyonel Yardım Alınmalı?

Yukarıda belirtilen semptomlardan birkaçı bir arada görülüyorsa, özellikle de kişinin günlük yaşamını ve ilişkilerini ciddi şekilde etkiliyorsa, derhal bir ruh sağlığı uzmanına (psikiyatrist, klinik psikolog) başvurulması hayati önem taşır. Erken müdahale programları, psikozun ilerlemesini yavaşlatmada ve iyileşme şansını artırmada oldukça etkilidir.

Önemli Not

Bu bilgiler yalnızca genel bir rehber niteliğindedir ve bir teşhis aracı değildir. Doğru tanı ve tedavi için mutlaka bir sağlık profesyoneline danışılmalıdır.

Yeni Soru Sor / Yorum Yap