Algıda Seçicilik Algıda seçicilik, kişinin çevresiyle ilgili algılama durumunu etkileyen önemli bir psikolojik kavramdır. Kişi, çevresinde bulunan kişilerden, olaylardan, nesnelerden ve uyarıcılardan birine veya birkaçına dikkatini yöneltir. Kişilerin etrafta birden fazla olan olay veya objeler arasından algıladığı şey, genellikle kişinin geçmişte yaşadığı psikolojik olarak olumlu veya olumsuz bir etki bırakmış bir durumdur. Kişinin anlık psikolojisi de algılama durumunu değiştirebilir. Örneğin, araba kullanırken veya yolda yürürken her gün önünden geçtiği bir tabelada "doktor" veya "avukat bürosu" reklamını fark etmeyen bir birey, hasta olduğunda veya avukatlık bir durumu olduğunda bu reklamları aniden fark edebilir. Bu durum, kişinin o an içinde bulunduğu şartlardan dolayı algısının değiştiğini gösterir. Algıda seçicilik, kişinin yaşantısına, psikolojisine, hayat felsefesine, mesleğine ve inancına göre değişiklik gösterebilir. Algıda Seçiciliğin Örnekleri Kalabalık bir ortamda gerçekleşen bir kapkaç olayını ele alalım. Etrafta bulunan bir doktor, bir polis ve meraklı vatandaşlar vardır. Yerde yatan bir bayan "çantam çalındı" diyerek bağırmaktadır. Doktorun algısı, kadının yaralanıp yaralanmadığına odaklanır. Polis ise hırsızı yakalamaya odaklanır. Meraklı vatandaşlar ise olayın nasıl gerçekleştiğini anlamaya çalışır. Bu örnek, kişinin mesleğine ve psikolojisine göre algıda seçiciliği açıklamaktadır. Algıda seçicilik, ruh haline veya bedensel ihtiyaçlara göre değişebildiği gibi, kişinin yaşadığı çevre ve kültüre göre de farklılık gösterebilir. Algıda Seçiciliği Etkileyen Etmenler Psikolojik Etmenler
Genel yani Toplumsal Kaynaklı Dış Etmenler
Algıda Seçiciliğin Önemi Algıda seçicilik, kişinin neyi çabuk algıladığı veya geç algıladığı ya da hiç algılamadığı, kişinin ruh haline, yaşam biçimine ve bulunduğu toplumun kültürüne göre değişmektedir. Kişinin ihtiyacına göre algısı değişebilir. Örneğin, hamile bir kadın etrafta hamile insanları daha çabuk fark edebilir. Kişi, kendisi için önem taşıyan bazı durumları daha çabuk algılayabilir. Evinde huzursuzluk yaşayan ve eşinden dayak yiyen bir kadın, etrafta aynı durumda olan kişileri daha çabuk fark edip onları anlayabilir. Kişi, sevdiği yiyecekleri veya renkleri daha çabuk algıladığı gibi, nefret ettiği veya tiksindiği şeyleri de çok çabuk fark edebilir. Algıda seçicilik, kişinin ihtiyaçlarına, ruh haline, iç ve dış etmenlere göre değişebilir. Örneğin, aç bir insan yürürken karşısına çıkan bütün restoranları fark edebilir, aynı şekilde elbise ihtiyacı olan bir kişi yolda yürürken mağazaları algılayabilir. Erkeklerin algısını arabalar çekerken, kadınların algısını ev eşyaları çekebilir. Kısacası, algıda seçicilik, kişinin hayata bakış açısına, ruh haline, ihtiyaçlarına, toplumsal ve çevresel faktörlere göre değişmektedir. Algıda seçicilik, kişinin özel çabası veya isteği ile oluşan bir kavram değil, kişinin genel durumu ile oluşan bir kavramdır. |