Stres, kişilerin baş edebilme gücünü aşan ya da zorlayan durumlarda kendini koruyabilmek ve yaşamını sürdürebilmek amacıyla verdiği psikolojik bir tepkidir. Kişilerin stres altındayken verdiği tepkiler üç ana başlıkta toplanabilir: savaşma, kaçma ve donup kalma tepkileri. Savaşma tepkisi, kişinin baş edebileceğine inandığı durumlarda verdiği doğal bir tepkidir; bu kişiler "başarabilirim," "yapabilirim," "güçlüyüm" gibi düşüncelerle hareket ederler. Kaçma tepkisi, baş edemeyeceğine inanan kişilerin "beceremem," "zayıfım," "uzaklaşmam gerekiyor" şeklindeki düşüncelerine dayanır. Donup kalma tepkisi ise, kişinin "kaçarsam zarar görürüm," "zayıfım," "çaresizim" gibi düşüncelerle donup kaldığı durumlarda ortaya çıkar. Bu tepkiler, kişinin geçmişteki yaşantısından ve duygusal izlerinden beslenir.

Stresin fizyolojik belirtileri arasında yorgunluk, yerinde duramama, adale ağrıları ve ellerin terlemesi yer alır.

Psikolojik belirtiler ise endişe, sinirlilik, konsantrasyon güçlüğü, unutkanlık ve kontrolsüzlük duygusu olarak kendini gösterir.

Davranışsal belirtiler arasında sigara ve alkol gibi maddelere aşırı düşkünlük, beslenme ve uyku dengesinin bozulması, telaşlanma ve sosyal ortamlardan uzaklaşma yer alır.

Stres, birçok hastalığa sebep olabileceği gibi, çeşitli rahatsızlıkların ardından da ortaya çıkabilir. Gücümüzü aşan, sınırlarımızı zorlayan ve yetişemeyeceğimiz düşüncesiyle birçok durumu stres kaynağı olarak görebiliriz. Örneğin, bir işe ya da toplantıya geç kalacağımızı anladığımızda önce çaresizlik, ardından da öfke duygusu ortaya çıkar ve bu da tartışmalara yol açabilir.

Vücudumuz zihinsel ve bedensel olarak birlikte işlev gören, birbirinden ayrı düşünülemeyen bir sistemdir. Stres, zihnimizde ortaya çıkmasına rağmen bedenimizi çeşitli şekillerde etkileyen psikolojik bir olaydır. Yapılan klinik araştırmalar stresin insan vücuduna ciddi hasar verdiğini göstermiştir. Stres, vücudun çalışmasını etkilediği gibi birçok hastalığın da tetikleyicisidir. Depresyon, tansiyon, kalp krizi, felç, kanser, diyabet, ülser, unutkanlık, uyku bozuklukları, aşırı gıda tüketimi ve obezite gibi rahatsızlıklar stresin tetiklediği hastalıklar arasında yer alır.

Stres, kontrol altına alınabilir ve en aza indirilebilir bir psikolojik rahatsızlıktır. Öncelikle stres yaratan konuların belirlenmesi gerekir. Biraz araştırma yaparak size stres yapan birçok konunun kontrol edilebilir olduğunu görebilirsiniz. Kontrol edilemeyen konuları ise kabul etmeyi ve onlarla yaşamayı öğrenebilirsiniz. Stresle başa çıkmanın birçok yöntemi vardır ve bunlar herkesin uygulayabileceği basit yöntemlerdir.

Stresle baş edebilmek için size stres yapan potansiyel kaynağı belirledikten sonra, doğru bir strateji geliştirmeye dikkat edin. Değiştirebileceğiniz durumlar için çaba gösterin ve cesaret edin, değiştiremeyeceğiniz durumlar için ise sabır gösterin. Her iki durumu dengelemek için de aklınızı kullanın.